Cygański Tabor powrócił!

Następnie scenę zawojowali członkowie lubańskiego Kałe Jakha z piękną prezentacją muzyki granej na żywo. Zespół ma już 50 lat. Historia Kałe Jakha sięga lat 60. i zapewne niejednego by zaskoczyła. Grupa stawiała na rockowe brzmienie i miała na koncie ogólnopolskie sukcesy, między innymi grała z Czesławem Niemenem. Szerzej historię tę zaprezentujemy Państwu w najbliższych wydaniach gazety. Tymczasem warto powiedzieć, że tegoroczny występ na lubańskim rynku był pięknym koncertem na cztery gitary, trzy akordeony i dwa głosy. 

Zespół grał w składzie: Jan Kycwak, Stanisław Ondycz, Andrzej Ondycz, Michał Szoma, Dawid Kycwak, Krystian Siwak, Marchello Demetr, Czesława Kycwak, Justyna Szoma, Natalia Kycwak i Nikola Siwak. Część artystów pamiętała początki grupy, byli także przedstawiciele dwóch młodszych pokoleń, w tym mały utalentowany akordeonista – Marchello, który zjednał serca publiczności piękną solówką. Muzykom towarzyszyły dwie tancerki, które w bajecznie kolorowych sukniach nadawały całości charakterystycznego rysu.

Prowadzący imprezę dyrektor Miejskiego Domu Kultury Bartosz Kuświk przedstawiając zespoły i wprowadzał licznie zebraną publiczność w tematykę romską. Impreza służyła bowiem promocji kultury i tradycji romskiej. Jej elementy ściśle związane są ze zwyczajowym życiem Cyganów w ciągłej wędrówce, w taborach. Przymusowe osiedlenie nastąpiło w latach 50. XX wieku. Jak opowiadają przedstawiciele tej społeczności w licznych programach dokumentalnych i materiałach – społeczność ta nie miała pojęcia, jak żyć w sposób osiadły i nie otrzymała wtedy pomocy w postaci programów edukacyjnych czy przyjaznej adaptacji. 

Minęło już wiele lat i sytuacja stopniowo się zmienia. Taborowe życie pozostało jednak wątkiem, do którego często wraca się nie tylko w utworach romskich, ale i w szerszym obiegu, w polskiej kulturze popularnej. Pociągające, niezwykłe, egzotyczne, stanowiące dla osiadłych ludzi jednocześnie i pokusę, i występek. Swoboda, muzyka, ucieczka od świata z ukochaną osobą, wróżby i czary – to skojarzenia, które muszą się tu pojawić. 

I tych wszystkich motywów nie brakowało na lubańskiej scenie a publiczność, złożona z bawiących się razem Romów, ich gości i ich lubańskich sąsiadów bardzo je doceniła. Na pewno pomógł tu repertuar artystów, śpiewających w romani i po polsku. Cygańską duszę w każdym, niezależnie od jego pochodzenia, postanowiła obudzić w widowni Elena Rutkowska i świetnie jej się to udało. Artystka pochodzi z Ukrainy i jest absolwentką Akademii Teatralnej w Kijowie. Obecnie mieszka w Polsce. Jej show, zatytułowany „Cygańskie Czary” doskonale pokazał, jak wielką inspiracją, może być romska kultura i muzyka. Oszałamiające stroje i bardzo ciekawa oprawa taneczna dopełniły dzieła. 

Gdy przyszedł czas na gwiazdę wieczoru – Bogdana Trojanka, publiczność bez trudu już przyznała, że "wszyscy jesteśmy Cyganami" i rozpoczęła się na całego taneczna zabawa na rynku. Bogdan Trojanek to romski piosenkarz, autor tekstów, muzyki. Znany jest również jako Biały Cygan, bowiem od dziecka różnił się od swojego cygańskiego rodzeństwa. Wraz z zespołem Terne Roma wydał 10 płyt i nagrał 6 teledysków, które goszczą na antenie radia i telewizji ogólnopolskiej. Bogdan Trojanek jest posiadaczem wielu odznaczeń, zarówno muzycznych jak i charytatywnych. 

Zespół w 2003 r. został nominowany do Fryderyków w kategorii Folk, w tej samej kategorii otrzymał Statuetkę Złotego Głosu Opole 2001. Rok wcześniej na Międzynarodowym Festiwalu Kultury i Muzyki Romów, zdobył wszystkie możliwe nagrody: nagrodę jury, nagrodę publiczności oraz telewidzów. Na żywo Bogdan Trojanek i Terne Roma okazali się wyjątkowo charyzmatyczni i niezwykle łatwo zarazili publiczność radością i miłością do muzyki.

Karierze artystycznej Bogdana Trojanka towarzyszy zaangażowanie społeczne. Pełni rolę prezesa Królewskiej Fundacji Romów założonej przez cygańskiego króla Henryka "Nudzia" Kozłowskiego, reprezentuje mniejszość romską w Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Za pracę na rzecz dzieci, osób starszych oraz zwierząt otrzymał wiele medali i odznaczeń.

Bogdan Trojanek ujawnił w kuluarach, że zdarzało mu się w młodości bywać w Lubaniu u rodziny, a nawet uczył się tu muzykować. Nic zatem dziwnego, że na scenie podziękował serdecznie bukietem kwiatów Barbarze Siwak i zadedykował jej wzruszającą piosenkę. Jak podkreślił Trojanek, podziękowania te były zarazem sposobem wyrażenia wdzięczności wszystkim przedstawicielom romskiej społeczności Lubania, którzy angażują się społecznie.

Festiwal Cygański Tabor zorganizowany został przez Miejski Dom Kultury w Lubaniu we współpracy ze Stowarzyszeniem Romów w Lubaniu. Przedsięwzięcie zostało sfinansowane ze środków dotacji celowej budżetu państwa w ramach programu wieloletniego „Program integracji społeczności romskiej w Polsce na lata 2014-2020”. Nie jest to jedyne działanie, które będzie realizowane w Lubaniu. W ramach tego programu dzieci romskie otrzymają także wyprawki do szkoły.